Elke dag gebeuren er dingen in de wereld die laten zien waarom we bij Feniks doen wat we doen. Hoewel we onmogelijk kunnen reageren op alles waar we iets van vinden, staan we graag even stil bij het nieuws dat ons opviel. Om de analyse te maken, achtergrondinformatie te geven en patronen zichtbaar te maken. Dit is onze blik op het nieuws.
Vrouwen en het klimaat
Geweld tegen vrouwen en meisjes is wereldwijd de meest voorkomende schending van mensenrechten, die naar schatting meer dan één op de drie vrouwen gedurende hun leven treft. Onderzoek toont aan dat bij (klimaat)rampen en crises vrouwen en andere gemarginaliseerde groepen onevenredig zwaar worden getroffen. Zo zagen we tijdens de corona-crisis een wereldwijde toename van partnergeweld, ook wel de ‘schaduwpandemie’ genoemd. Ook bij overstromingen, orkanen, aardbevingen, bosbranden en andere natuurrampen neemt gender-gerelateerd geweld aanzienlijk toe. Vanuit het aardbevingsgebied in Marokko komen in de nasleep van de ramp berichten naar buiten over ontvoeringen van vrouwen, seksueel misbruik, kindhuwelijken en mensenhandel. En we kunnen ervan uitgaan dat Libië, geteisterd door verwoestende overstromingen en nauwelijks bereikbaar voor humanitaire hulp, geen uitzondering zal zijn.
Onderzoek leert ons dat in de afgelopen twintig jaar het aantal natuurrampen bijna verdubbeld is ten opzichte van de twintig jaar daarvoor. Naar verwachting zal dit aantal door klimaatverandering alleen maar toenemen.
Maar hoewel vrouwen wereldwijd het hardst worden getroffen door klimaatverandering én oververtegenwoordigd zijn in tal van klimaatbewuste projecten en actiegroepen, zijn zij onvoldoende vertegenwoordigd in klimaatbeleid en dus op de plekken waar de belangrijke beslissingen worden genomen. Van de leden van parlementaire commissies die zich bezighouden met milieu en klimaatverandering is in Nederland slechts één op de drie vrouw. En die verhouding ligt nog schever in Europees verband en wereldwijd.
Mannen en het klimaat
Vorig jaar organiseerden we in het kader van ons mannenemancipatie-project Mans Genoeg een speciale thema-avond over gender en klimaat; twee zaken die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Hier zagen we o.a. dat milieubewust gedrag niet genderneutraal wordt beoordeeld; we waarderen het eerder als vrouwen bezig zijn met duurzaamheid, terwijl we er mannen zelfs een beetje op afrekenen. “Échte mannen eten namelijk grote lappen vlees van de barbecue en rijden in dikke, benzineslurpende auto’s. En tofu en salades zijn voor mietjes.” Mannen eten daardoor anderhalf keer meer vlees dan vrouwen, ze recyclen minder, rijden en vliegen meer kilometers en voelen zich daar minder schuldig over, zo blijkt uit onderzoek. Zo werken ideeën over hoe een “échte man” te zijn dus ook een duurzamere wereld tegen.
Om de klimaatcrisis aan te pakken zullen we dus de waarden die we in onze maatschappij als vrouwelijk zien, zoals zorgzaamheid, solidariteit, gevoeligheid, kwetsbaarheid en inlevingsvermogen meer moeten gaan waarderen, vooral ook in mannen! Dit zijn namelijk onmisbare kwaliteiten in de strijd voor een betere planeet. Daarnaast is meer diversiteit op de plekken waar de knopen worden doorgehakt noodzakelijk om te komen tot een eerlijker, inclusiever en gelijkwaardiger klimaatbeleid. Een pleidooi dat ik eerder samen met eco-filosoof Hannah van den Bosch hield bij het Milieucafé en in het Brabants Dagblad.
Laurens Kleijntjens (beleidsmedewerker en projectleider Feniks)