De loonkloof, hoe zat dat ook alweer?
De loonkloof is kortgezegd het verschil tussen wat mannen en vrouwen gemiddeld verdienen. het gemiddelde uurloon van alle vrouwelijke werknemers is nog steeds lager dan dat van alle mannelijke werknemers. Het feit dat vrouwen minder verdienen, is voor een deel toe te schrijven aan onder meer verschillen in arbeidsduur (voltijd/deeltijd), loonverschillen in sectoren waar voornamelijk vrouwen of mannen werken en het feit dat meer mannen dan vrouwen leidinggevende functies hebben. Vrouwen verrichten meer onbetaald werk dan mannen zoals de zorg voor kinderen. Hierdoor werken ze vaker in deeltijd dan mannen (62% tegen 18%). En o.a. dit gegeven wordt vaak als verklaring genoemd waarom minder vrouwen doorstromen naar de top. Het is een vicieuze cirkel. Maar zelfs als mannen en vrouwen op deze en andere kenmerken niet verschillen (ook wel de ‘gecorrigeerde loonkloof’ genoemd), is het uurloon van vrouwen lager. Dit kan dus niet anders uitgelegd worden dan seksisme.
‘Misschien hebben mannen harder gezeurd’
De loonkloof tussen mannen en vrouwen is toegenomen van 5% naar 7,4%, zo bleek uit het tweejaarlijkse salarisonderzoek van Intermediair en Nyenrode, dat maandag werd gepubliceerd. “Misschien hebben mannen harder gezeurd”, kopte de Volkskrant naar een uitspraak van Jaap van Muijen van Nyenrode Business University m.b.t. het onderhandelen over salarisverhoging. Een misleidende titel, want wat blijkt: als mannen over hun salaris onderhandelen, wordt dat positief gewaardeerd en als vrouwen dat doen juist negatief. Sophie van Gool, auteur van het boek ‘Waarom vrouwen minder verdienen’ legt uit: “Werkgevers schuiven de loonkloof vaak af op het gebrek aan assertiviteit bij vrouwen. Daar klopt niets van en is een dekmantel om zelf niets te hoeven doen.”
Systemisch seksisme
Dat vrouwen anders worden beoordeeld dan mannen weten we al langer. Ik denk meteen aan het onderzoek naar vooroordelen in de wetenschap van psychologe Corinne Moss-Racusin van de Yale University uit 2012. In deze studie moesten ruim 100 wetenschappelijke medewerkers op basis van een fictieve sollicitatiebrief beslissen of ze een kandidaat zouden aannemen om een laboratorium te laten leiden. De ene helft van de brieven werd ondertekend met een vrouwennaam en de andere helft met een mannennaam. Verder waren de brieven identiek. Toen de wetenschappers werd gevraagd naar hun beoordeling, achtten zij de kandidaten met een vrouwennaam aanzienlijk minder competent en zouden zij hen minder snel aannemen. Ze waren ook minder bereid de sollicitanten met een vrouwennaam te begeleiden en boden een veel lager startsalaris. Wat bleek verder? Het geslacht van het wetenschappelijk personeel had geen invloed op hun beoordeling van de kandidaten. Zowel de mannelijke als de vrouwelijke wetenschappers bleken dezelfde vooroordelen te hebben jegens de vrouwelijke sollicitanten. De vooroordelen, ofwel het seksisme zit zo diep verankerd in de samenleving dat zelfs vrouwen andere vrouwen discrimineren. Het maakt onderdeel uit van het systeem. Een systeem dat door mannen wordt gedomineerd (patriarchaat) en waarin we ons nog steeds laten leiden door oeroude, achterhaalde ideeën over mannelijkheid en vrouwelijkheid. Een systeem waarin vrouwen dus telkens weer aan het kortste eind trekken. Daarom horen we terecht steeds vaker: ‘Fix the system, not the women’.
Laurens Kleijntjens (beleidsmedewerker en projectleider Feniks)