“De kern van het probleem is dat mainstream feminisme zich heeft moeten aanpassen aan het patriarchaat en het kapitalisme om mainstream te kunnen worden.” – Jia Tolentino
Beyoncé
Eerder deze week vroeg een eenentwintigjarige studente aan collega Laurens Kleijntjens en mij wat feminisme en het feminist zijn voor ons is. Ze vroeg ook naar voorbeelden van influencers die veel impact hebben op het beeld wat mensen hebben van feminisme. Ik noemde Beyoncé als een zelfverklaard feminist die dwingend ruimte claimt voor vrouwen en meisjes. Zogenaamd, want Beyoncé ziet haar boodschap en haar fans vooral als een lucratief verdienmodel. De studente zei: “Je bent vandaag de tweede al die dat zegt”.
Beyoncé’s boodschap is: “Als je eruitziet zoals ik, kun je ook succesvol zijn en worden geadoreerd. Dan kun je ook ruimte pakken.” En daar moet je dus erg veel moeite voor doen: Trainen en veel kleding en andere producten kopen en blíjven kopen, extensies in je haar, etc. Exponent par excellence van het kapitalisme. Dat juist een hoofdoorzaak is van de onderdrukking en achterstelling van vrouwen. Jia Tolentino legde in 2020 in De Groene Amsterdammer uit hoe dat zit.
Willen we onszelf (en andere groepen mensen die klem zitten in het systeem dat alleen nog echt werkt voor mannen, de dominante groep door en voor wie het is ontworpen) echt vrij maken en autonomie geven, dan zullen we fundamentele vraagtekens moeten zetten bij het kapitalisme en patriarchaat. En samen ordes bedenken die voor iederéén goed zijn.
Pamela Anderson
Eerder deze week ging oud-Baywatch-babe Pamela Anderson viral doordat ze op de Parijse modeweek verscheen zonder make-up. Juist zij die door Hollywood decennialang als geobjectiveerd seksobject is geëxploiteerd en die de entertainment- en beauty-industrie bakken geld heeft opgeleverd. Juist zij maakte zo het krachtige statement dat vrouwen geen make-up nodig hebben en niet aan dwingende voorschriften en irreële schoonheidsnormen hoeven te voldoen om überhaupt ruimte te mogen in het openbare leven. Collega-Hollywood-ster Jamie Lee Curtis, nooit te beroerd voor empowerment van vrouwen en andere mensen in de knel, stak via Instagram de loftrompet over Pam’s actie.
In 2019 maakte ik Pamela verrassend genoeg van dichtbij mee op een politieke bijeenkomst in Brussel van de zeer kritisch-progressieve Diem25-beweging van onder meer Yanis Varoufakis, die de bestaande wereldorde consequent ter discussie stelt en actief opkomt voor de slachtoffers ervan. Ik was onder de indruk van haar persoonlijkheid en uitstraling: Zacht, lief maar tegelijk vastberaden, moedig en krachtig. Die eigenschappen toonde ze deze week in Parijs weer.
Veerle Slegers (directeur Feniks)